Konijnen op de Werkplaats
Geiten, ezels, schapen, ganzen en kippen begroeten de bezoekers van Basisschool de Werkplaats in Bilthoven. Uniek op deze school is de immense kinderboerderij. Maar voor de leerlingen zijn de konijnen favoriet. Die zitten in grote hokken en hebben rennen waar ze spelen en graven.
Op een bewolkte maar warme dinsdagochtend rennen kwart voor elf kinderen uit alle jaren naar natuurmedewerker Erna de Jong en vrijwilligster Femke Jongerius. ‘Mogen we Sprinter en Stip uit het hok halen?’, vragen twee meisjes aan Erna. De pauze is begonnen. En daarmee ook de drukte voor Erna en Femke. ‘Elke dag komt een vast groepje kinderen langs voor de konijnen. Zij vinden het in de pauze prettiger bij de kinderboerderij dan op het drukke schoolplein. Hier is het veel rustiger’, aldus Erna. Er zijn ook kinderen die af en toe langskomen. ‘Iedereen geniet van het spelen met konijnen. Maar voor een jongen in groep 8 is dat niet stoer. Dan moet het soms stiekem.’ Alle kinderen kennen de regels en weten wat wel en niet mag. Ze leren hoe ze de dieren moeten benaderen, oppakken en hoe vaak ze de konijnen iets lekkers mogen geven, vertelt Erna.
Sprinter en Stip gaan met twee meisjes een buitenren in om te spelen. Konijn Tommie krijgt bezoek in zijn hok van een leerling. Tommie is erg ziek geweest. De kinderen leven met hem mee: ‘Het is zo zielig! Misschien mag hij nooit meer naar buiten. Daar is hij ziek geworden door een parasiet.’ Een paar kinderen nemen Bo en Springveer mee naar de hooibaal. De blokken hooi staan opgestapeld in het midden van de stal. Lachend aaien de kinderen Bo en Springveer als de konijnen niet in de hooibaal aan het klimmen zijn. Aan het eind van de pauze heeft een leerling nog een dringende vraag voor Erna. In de hoek van de kooi van een van de vrouwtjeskonijnen ligt een hoopje haar. ‘Is ze zwanger? Of haalt ze weer een trucje uit? Doet ze weer alsof?’ Lachend legt de natuurmedewerker uit dat het waarschijnlijk gewoon rui van de vacht is en geen schijnzwangerschap.
De boerderij is er niet alleen voor vermaak, maar is ook het centrum van natuurlessen op de school. Het gebouw ruikt naar vers hooi en de deuren en kasten hebben felle kleuren blauw, groen en geel. Er staan tientallen paren laarzen en al het nodige gereedschap voor de jonge werkers. ‘De leerlingen op de Werkplaats zijn werkers en de leerkrachten zijn medewerkers. Iedereen staat op gelijke hoogte. Daarom hebben ook de kinderen regelmatig werkklussen op de boerderij. Iedereen vindt het leuk om de dieren te aaien. Maar hoe ouder leerlingen worden, hoe meer problemen ze krijgen met de vieze klusjes, zoals hokken verschonen’, aldus Erna. ‘Het hoort erbij en moet gewoon gebeuren. Net als een rekenopdracht waar je geen zin in hebt’.
Voor Erna staat het welzijn van het dier centraal in de verzorging en niet wat de kinderen willen. ‘De kinderen mogen bijvoorbeeld de konijnen maar één keer per dag oppakken. Voor sommige konijnen is het oppakken stressvol. Een groot probleem is dat kinderen niet altijd accepteren dat dieren soms geen zin hebben. Daar moeten we de kinderen elke keer op wijzen. Daarnaast leggen we uit hoe ze kunnen zien dat een konijn geen zin heeft in oppakken. Dan kunnen ze er zelf rekening mee houden.’
Erna: ‘De school streeft ernaar zo dicht mogelijk bij het natuurlijke gedrag te komen. De konijnen horen te springen, rennen en graven. Geld- en ruimtegebrek zijn de grootste problemen bij goede verzorging. Op veel scholen zijn weekenden en vakanties ook een groot probleem. Hier wisselen ouders elkaar af en verzorgen de dieren elke vrije dag. Veel ouders genieten ervan dit samen met hun kind te doen. Ze krijgen de sleutel en hebben de kinderboerderij de hele dag voor zichzelf. Sommigen nemen zelfs een picknickmand mee en maken er een dagje uit van.’
‘Onze school geeft een voorbeeld aan leerlingen én ouders over hoe je kunt zorgen dat dieren zich het prettigst voelen. Voor veel scholen is het lastig om dieren op een diervriendelijke manier te houden. Het gaat te ver om te zeggen dat het dan niet mag. Maar je moet wel streven naar verzorging die het beste is voor het dier’, aldus Erna.
Volgens het Dierenwelzijnsweb zorgen een gebrek aan dierkennis, al dan niet in combinatie met praktische belemmeringen vaak voor de grootste problemen bij het houden van dieren. De Schijf van Vier is een manier om te kijken of het dierenwelzijn goed gewaarborgd is. De verzorger beoordeelt met de Schijf van Vier het welzijn van het dier op basis van het gedrag, de voeding, de gezondheid en de leefomgeving.
Hoe kun jij het beste konijnen houden op school? Lees deze Doen! vol tips uit de Schijf van Vier.
door Bernadette van Heel