Prikkende plaaggeest

De grote klit komt alweer boven de grond. In juni en juli bloeit deze kruidachtige plant in bermen, onkruidrijke velden en op kale plekken in bossen. De paars-roze bloemen maken na de bloeitijd plaats voor stekelige zaadbollen met kleine weerhaakjes waardoor ze goed in de vacht van dieren blijven klitten - vandaar ook de naam. Dieren vormen zo het ideale taxibedrijf voor de plant om zijn zaden te verspreiden. 

Zaden verspreiden zich op verschillende wijzen. De zaden van de grote klit zijn er vanaf juli. Verzamel naast zaden van de grote klit ook een aantal andere zaden, zoals van paardenbloemen (hele zomer beschikbaar), gele lis, lijsterbes of klaproos en eikels en beukenootjes.  Laat de leerlingen het liefst zelf onderzoeken hoe de zaden zich verspreiden.  Laat ze eerst goed naar de zaden kijken, bijvoorbeeld met een loep. Laat ze dan bedenken hoe de zaden zich verspreiden, via wind, water, of via dieren. Vraag leerlingen dan hoe ze verspreiding van zaden kunnen onderzoeken en wat ze hiervoor nodig hebben.

Onderzoek bijvoorbeeld aan wat voor materiaal de zaden het best blijven hangen. Zijn er ook zaden die niet blijven hangen? Welke zaden blijven drijven, en welke kun je gemakkelijk wegblazen? Zorg voor verschillende lappen stof. Harig, glad, dik, dun, zacht: hoe meer variatie, hoe beter. Zet ook bakken met water in de klas en eventueel een ventilator. De leerlingen kunnen de lappen stof ophangen en er om beurten de zaden tegenaan gooien. Ook kunnen ze de zaden voor de ventilator houden of testen of ze blijven drijven in de waterbak. Wat ontdekken de leerlingen? Wat komen ze te weten over de verschillende zaden? 

Download hier een werkblad voor dit proefje. Laat ook de aflevering van Nieuws? Uit de natuur! over het verspreiden van zaden zien in de klas. 

Groep 5-8 | Leerdoel: plantenzaden verspreiden zich op verschillende manieren | Materiaal: plantenzaden, lappen stof, stevige tape, bak, water, eventueel ventilator. 

Foto: Zephyris

door
Bernadette van Heel